تور تركيه زميني

در اين مقاله در ادامه دو مقاله قبلي به نام مطالبي كه همه بايد درباره ايا صوفيا بدانند (بخش دوم) سعي داريم شما را با يكي از مهم ترين بناهاي تاريخي كشور تركيه و پر طرفدارترين مكان ديدني تور تركيه آشنا كنيم . اين بنا در ابتدا يك كليسا بزرگ و زيبا بوده اما با تصرف مسلمان كاربري آن به مسجد تغيير كرده و به همين دليل است برخي از اجزا اصلي متمايز از ديگر مساجد است . بنا مسجد امروزه تنها به عنوان موزه و يكي از مكان هاي ديدني استانبول استفاده شده .

محراب

در هر مسجدي محراب يك تورفتگي نيم دايره مانند داخل ديوار است كه در جهت مكه كه مقدس ترين مكان دردين اسلام به شمار مي آيد، قرار گرفته  است. مسجد اياصوفيه شهر استانبول هم از اين قاعده مستثني نيست و دارايي محراب زيبايي است كه هر توريست تور استانبول را به خود جذب ميكند .

اما مسافران تور استانبول هنگام بازديد از اين مسجد متوجه ميشوند كه تفاوتي ميان اين مسجد و بيشتر مسجد هاي ديگر وجود دارد در واقع محراب در وسط نيست به دليل اينكه اياصوفيا در ابتدا به عنوان يك كليساي جامع مسيحي ساخته شده بود به همين دليل محراب دقيقا در وسط قرار ندارد چون بايد در جهت مكه ساخته مي شد.

ميدان تاجگذاري

بسياري بر اين عقيده هستند كه امپراطورهاي بيزانسي در اين محوطه تاجگذاري شده اند.

گنبد

اين گنبد كه كمي كوچكتر از گنبد پانتئون در روم است، يكي از گنبدهاي باشكوه است كه بارها مرمت شده است و چشم هر بيننده اي را جذب ميكند گنبد اياصوفيه معمولا جاذبه مورد علاقه بيشتر مسافران تور استانبول است.

طراحي آن به گونه اي بوده است كه اينطور به نظر برسد كه با رشته هاي طلايي از بهشت آويزان شده است به همين دليل هم در سرتاسر آن پنجره وجود دارد.

هلال هاي خطاطي شده

اين خطاطي هاي دايره اي شكل كه در قرن نوزدهم و از جنس چوب تهيه شده اند، تضادي جالب با موزائيك هاي مسيحي بوجود آورده اند.

گلدان ها

دو گلدان مرمرين در قسمت غربي بخش مركزي قرار دارند كه قدمت آنها به دوران هلنيستي روم بازمي گردد. و گفته مي شود حاوي روغن مقدس هستند. بسياري از توريست هاي مسيحي براي ديدن اين گلدان ها به تور استانبول مي آيند.

موزائيك ها

يكي از اجزاي خيره كننده حاجيا صوفيا تركيه ، موزائيك هاي زيباي بيزانسي است كه معروف ترين آنها در گالري هاي طبقه بالايي قرار داده شده اند. اين بخش پرطرفدارترين مكان ديدني تور استانبول است.

يكي از اين طراحي ها كه در دروازه امپراطوري قرار دارد، تصويري از مسيح بر روي تخت جواهرنشان است و امپراطور لئووي در مقابل او زانو زده است.

در يكي از قاب هاي مدوري كه در دو طرف مسيح  قرار دارند، فرشته مقرب جبرئيل و در ديگري مريم باكره نمايش داده مي شوند.

نوشته اي كه بر روي كتابي كه او در دست دارد حك شده است از اين قرار است: "آرامش با تو باشد، من نور همه جهان هستم".

موزائيك هاي سردر خروجي كه به نام تالار سلحشوران نيز شناخته مي شود، تصويري از مريم مقدس را نشان مي دهد كه مسيح را روي زانوانش قرار داده است.

در يك طرف او تصوير كنستانتين اول نمايش داده است كه يك شهر را به او پيشكش مي كند و در طرف ديگر تصويري از جاستين اول است كه ايا صوفيه را  به او تقديم مي كند.

موزائيك هاي بالاي محراب تصويري از مريم مقدس و نوزادش است كه از سمت چپ توسط فرشته هاي مقرب، جبرئيل و ميكائيل احاطه شده است. (كه امروزه كاملا محو شده است).

و موزائيك هاي ديوار شرقي در قسمت انتهايي گالري جنوبي در طبقه بالا، از رنگ هاي بيزانسي فوق العاده اي برخوردار هستند.

آن كه در سمت چپ قرار دارد تصويري از مسيح را نشان مي دهد كه از سمت چپ توسط كنستانين نهم مونوماخوس در حاليكه يك كيسه پر از سكه طلا به او پيشكش مي كند و از سمت راست توسط امپراطور زوئي در حاليكه طوماري از پيشكش هايش به كليسا را در دست دارد، احاطه شده است.

آن كه در سمت راست قرار دارد تصويري از مريم مقدس و فرزندش است كه از سمت چپ توسط امپراطور جان دوم كومنئوس و از سمت راست توسط امپراطور آيرن كه هر دوي آنها همان پيشكش هايي را در دست دارند كه در موزائيك قبلي به آنها اشاره شد احاطه شده است، را نشان مي دهد.

موزائيك Deësis كه در ميانه گالري جنوبي قرار دارد، معروف ترين موزائيك هاي اياصوفيا استانبول هستند كه تصويري از مسيح  در حاليكه از يك طرف توسط مريم باكره و از طرف ديگر توسط "جان"تعميد دهنده در حالتت پرستيدن او احاطه شده است را نشان مي دهد. در قسمت شمالي كليسا مي توانيد موزائيك هايي از "جان كريسوستوم" (يكي از مقدسان كليساي ارتدكس) و "ايگناتيوس جوان" را مشاهده كنيد.  

منبع : مطالبي كه همه بايد درباره ايا صوفيا بدانند (بخش سوم)

حاجيا صوفياي جديد در ۲۷ دسامبر سال ۵۳۷ و بعد از ۵ سال كار مداوم در تور استانبول افتتاح شد. رئيس ارتدوكس كنستانتينوپل در ايا صوفيا مستقر شد و اين كليسا تبديل به مكاني براي برگزاري مراسم بيزانسي از قبيلل تاجگذاري هاي امپراتوري شد. ديوار ها يا با مرمر و يا با تعداد زيادي موزائيك در رنگ هاي بسيار زيبا بسيار ماهرانه و استادكارانه پوشيده شده بودند. طي سال هاي متمادي اين كليسا بر اثر زلزله ها، نشست ها و گسيختگي ها و همچنين جنگ هاي متعدد، بسيار آسيب ديده است. اگرچه اگر با تور استانبول از اين بنا ديدن كنيد متوجهه  ميشويد كه به خوبي نگهداري شده و هنوز زيبايي خود را حفظ كرده.

تبديل اياصوفيا از كليسا به مسجد

بيشتر كساني كه به تور استانبول ميروند از ايا صوفيه بازديد ميكنند و آن را به عنوان يك مسجد زيبا و بينظير ميشناسند اما در مقاله قبل به نام مطالبي كه همه بايد درباره حاجيا صوفيا بدانند (بخش اول ) توضيح داديم كه اينن بنا در واقع يك كليسا فعال و مهم بوده در اين مقاله توضيح ميدهيم كه كليسا توسط چه كسي و چگونه به يك مسجدد تبديل شد .

در ۱۴۵۳ سلطان محمد دوم از امپراطوري اوتوكان ترك، كنستانتينوپل را تسخير كرد و حاجياصوفيا را تبديل به يك مسجد كرد و نام آن را "اياصوفيا" نهاد.

تقريبا تمام نشانه هاي مسيحيت از اين مكان يا به طور كامل برداشته شدند و يا با نشانه هاي اسلامي پوشيده شدند. تمام توريست هاي تور استانبول اين مكان را بك بناي كاملا اسلامي و عرفاني ميشناسند.

بهتر است يادآور شويم كه دين اسلام استفاده از نشانه ها و يا طراحي هاي شخصي از قديسان را به هر شكلي غيرمجاز مي داند. در عوض بايد از نقش و نگارهاي گلدار و خطاطي هاي مختلف استفاده شد.

در طي اين دوران محراب، منبر و چهار مناره نيز اضافه شدند و از آن موقع تا سال ۱۹۳۱ كه به طور كامل بسته شد، مسجد اصلي شهر استانبول تركيه بود.

اياصوفيا در سال ۱۹۳۵ مجددا و اين بار به عنوان يك موزه بازگشايي شد.

معماري بيزانس

اين كليسا تفاوت بسياري با بناهايي كه تا آن زمان در تركيه ساخته شده بودند داشت. همان طرح كليساهاي قبلي بود به همراه يك صحن مركزي و دو راهرو در هر طرف.

مومنان تور استانبول در اين راهروها جاي مي گرفتند و صحن مركزي جايگاه امپراطور و روحانيون بود. اين محوطه مركزي داراي گنبدي خيره كننده و با شكوه است كه توسط دو گنبد كوچكتر از سمت شرق و غرب احاطهه شده است.

اجزاي اصلي حاجيا صوفيا

مناره ها

مناره ها بعدا و در دوران "اوتمان ترك" به اين بنا زيباي تور استانبول اضافه شدند. اولين آنها، مناره آجري است  كه در بخش جنوبي قسمت شرقي قرار دارد و به فرمان سلطان محمد دوم ساخته شده است.

بعدها مناره اي كه در بخش شمالي قسمت شرقي قرار دارد به فرمان سلطان بايزيد دوم ساخته شد.

و در نهايت دو مناره قسمت غربي كه كاملا مشابه يكديگر هستند به فرمان سلطان سليم دوم ساخته شدند.

مناره ها در حقيقت يكي از بارزه هاي شهودي مسجد براي مسلمانان است و در روز ۵ بار اذان از آنها پخش مي شود تا مسلمانان تور استانبول را به عبادت دعوت كنند.

هشتي و ايوان ها

هشتي يك ايوان بزرگ در ورودي غربي كليساهايي است كه در گذشته ساخته مي شدند. اما حاجيا صوفيا تور استانبول هم يك هشتي بيروني دارد و هم يك هشتي داخلي.

هشتي دروني داراي يك دروازه بسيار بزرگ است كه با نام "دروازه امپراطوري" شناخته مي شود. اين دروازه تنها مخصوص امپراطورها بود و با موزائيك هاي بسيار زيبا با نقش و نگارهاي امپراطور "لئووي" و مسيح مزين شده است.

منبع : مطالبي كه همه بايد درباره ايا صوفيا بدانند (بخش دوم )